Persartikels Philippe

Opiniestuk De Tijd: Populistische mantra's lossen de financiële crisis niet op

di 10 februari 2009

Sinds het failliet van Lehman Brothers enkele maanden geleden, is elke burger, belegger en bankier vertrouwd met nieuwe termen als short selling, hedge funds en CDO’s. Tegelijk kwam het begrip ‘systeemrisico’ de huiskamer binnen. Door talrijke gerichte en dringende reddingsacties en overheidstussenkomsten lijkt de algemene staat van paniek en de reële vrees voor een ineenstorting van het bancaire 'systeem' stilaan weg te ebben. Het moment is aangebroken om politiek na te denken over de hervormingen van de financiële sector die noodzakelijk zijn om én een herhaling of heropflakkering van deze financiële crisis te vermijden én tegelijkertijd een geloofwaardige zakenmodel te behouden voor de financiële sector.

Al van bij het begin stond de linkerzijde van het politieke spectrum te roepen dat het kapitalisme en liberalisme dood was. De vraag naar nationalisering, sterker overheidsingrijpen en toezicht weerklonk nooit zo hard sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989. Daarbij werd al snel vergeten dat de zogenaamde ‘prime loans’ er gekomen zijn onder politieke druk en dat Amerikaanse banken door de overheid werden verplicht om deze risicovolle leningen te verstrekken aan mensen die als risicogroep omschreven stonden.

Ondertussen hebben ook de andere partijen zich aangesloten bij het mantra van meer regulering, verscherpt toezicht en het verbieden van speculatie. Hiermee dreigen de fundamenten van de open economie te worden aangetast. We mogen niet uit het oog verliezen dat het huidige bancaire systeem en het daaraan gekoppelde liberale economische systeem als enige systeem in de geschiedenis verantwoordelijk was en is voor de spectaculaire vermindering van de armoede in de wereld en de sterke welvaartscreatie van de laatste twintig jaar. Onder meer daarom zijn wij als jonge liberalen bijzonder ontgoocheld in de voorstellen en oplossingen die politieke partijen, ook Open VLD, naar voor brengen.

Daar waar een weloverwogen, globale en internationale visie noodzakelijk is om een probleem van dergelijke schaal en complexiteit aan te pakken, verliezen politieke partijen zich in een aanpak die vooral schiet op populistische doelen als hedge funds, short selling en speculatie, en daardoor het kind met het badwater dreigt weg te gooien.

Na Bretton Woods is de financiële wereld omgevormd naar een artificiëel en wiskundig model met eigen producten en systemen die de rentabiliteit en de mogelijkheden sterk hebben vergroot. Door de complexiteit en de verwevenheid van deze systemen en de hebzucht van sommigen is dat systeem omgevormd tot een moeilijk te controleren geheel. Daarom is het jammer om vast te stellen dat de Open VLD voorstellen het internationale aspect volledig uit het oog verliezen. Wij zijn er echter van overtuigd dat een belangrijke uitdaging net ligt in een internationale harmonisering van financiële regulering, wat onmiskenbaar bijdraagt tot een verhoogde transparantie. Dergelijke internationaal geharmoniseerde regulering, eventueel op Europees niveau maar beter nog op quasi-mondiaal niveau, zou toegepast en afgedwongen moeten worden door toezichthouders op het niveau van de gecontroleerde entiteiten. Nationaal voor nationaal actieve entiteiten, Europees voor Europees actieve instellingen, met speciale samengestelde comités voor mondiaal actieve instellingen.

In plaats van louter meer regelgeving moeten we van de huidige economische crisis gebruik maken om onze financiële markten inventief te ondersteunen met minder maar betere regelgeving waardoor het interessant is voor ondernemers, financiële partijen en particulieren om actiever te worden op onze markten. Het stimuleren van maatregelen die de aankoop van aandelen en participatie in bedrijven aantrekkelijk maken, zoals een vermindering van de roerende voorheffing, zouden een eerste stap in de goede richting zijn. Tegelijk moet het vermogensbeheer door professionelen worden gestimuleerd en transparanter worden gemaakt, waardoor de particulier in overleg en met kennis van zaken kan worden voorgelicht. Er is daarbij bv. nood aan meer duidelijkheid rond de Tak 21 en Tak 23 producten. Hierbij onttrekken verzekeringsmaatschappijen zich aan de MiFID regels en de regels van correct vermogensbeheer. Ook gestructureerde producten mogen alleen op de markt worden gebracht indien alle facetten duidelijk zijn omschreven in de prospectus.

De nadruk van regulering moet verschuiven naar transparantie en efficiënte marktwerking. In dit verband ondersteunen wij het pleidooi van, onder meer, EU-commissaris McCreevy voor een centrale clearing van credit default swaps. Tegelijk moeten we banken verplichten de verantwoordelijkheid op zich te nemen voor producten die ze creëren en op de markt plaatsten zoals CDO’s en CDS producten door ze op de balans te houden tot ze afgelopen zijn. Op die manier zal onverantwoord gedrag van banken gerelateerd worden aan hun eigen vermogen wat ze tot voorzichtigheid en verantwoord gedrag zal aanmanen zonder daarom het gebruik van dergelijke producten te verbieden. Hierdoor zullen de banken hun eigen vermogen moeten opdrijven maar zal de consument beter beschermd zijn.

Tegelijk moeten de IFRS regels versoepeld worden. Het is niet reëel om van dag tot dag de waarde te bepalen van onderliggende producten op de balans. Bovendien werkt dit immobiliserend in crisissituaties. Gezonde fondsen worden tot sluiting gedwongen omdat zij hun beleggingen niet liquide konden maken omdat de tegenpartij geen waarde wilde bepalen. Om dezelfde reden kwamen banken in de problemen met het eigen vermogen.

Het heeft ook geen zin om de meest gekende en gehanteerde concepten uit de financiële wereld, zoals short selling, hedge funds, gestructureerde producten en carry trades, overdreven aan banden te leggen. Zij vervullen een essentiele rol in het economisch systeem: ze laten onder meer toe aan bedrijven en beleggers toe om zich in te dekken tegen risico’s. Erger nog, nu roepen om meer controle door de CBFA en de overheid, juist de instellingen die gefaald hebben in de huidige economische en bancaire malaise, is natuurlijk helemaal een stap te ver in de verkeerde richting. Bovendien gaan wij er als liberalen van uit dat ook het individu zelf verantwoordelijkheid draagt en dus zelf kan beslissen hoe hij zijn geld wenst te beleggen. Het uitlenen van aandelen om te shorten moet niet aan banden worden gelegd als men weet dat iedere belegger daarvoor expliciet toestemming moet geven bij het openen van een aandelenrekening.

Een volgende financiële crisis zal geenszins vermeden worden door louter te schieten op publiek gemakkelijke schuldigen of met een louter op onszelf gericht plan van aanpak. Dergelijke maatregelen zullen er niet in slagen België te vrijwaren van financiële crisissen in de toekomst, en dreigen een definitief doodsvonnis te betekenen voor elke ambitie die Brussel nog had als financieel centrum.

Philippe De Backer is voorzitter van Jong VLD, Jules Van Rie en Wim Aerts zijn politiek secretaris van Jong VLD. Alledrie zijn ze lid van de onafhankelijke liberale denktank Liberales

Reacties:

Reageer:

Naam*
Email*
Bericht*
Controle*
(*) verplichte velden