Teksten

De kracht van de zelfbeschikking

do 24 april 2008

Toen vorige week Hugo Claus aangaf dat zijn heengaan gepland was wekte dit uiteenlopende reacties op. Naast de droefheid die velen voelden voor het heengaan van een van onze grootste auteurs, zette het overlijden van Claus de discussie over euthanasie terug op de voorpagina.

Vrij snel werd duidelijk dat er ook vandaag nog krachten in de maatschappij actief zijn die het zelfbeschikkingsrecht en het individualisme willen uithollen. Kardinaal Danneels stelde dit zeer duidelijk in zijn paashomilie: "Onze samenleving weet blijkbaar geen weg meer met de dood en het lijden. Ze heeft naar eigen zeggen al vele zogenaamde taboes neergehaald. Maar ze heeft er ook een nieuw taboe bij gecreëerd. Namelijk dat de dood geen zin kan hebben en dat alle lijden absurd moet zijn. Er is geen plaats meer in onze cultuur, noch voor de dood, noch voor het lijden. Door zomaar uit het leven te stappen, antwoordt men niet op het probleem van lijden en dood. Men loopt er in een boog om heen en omzeilt het. Omzeilen is geen heldendaad." Deze week hield Bart Dewever een soortgelijk pleidooi en verdedigde hij de uitspraken van Danneels.

In een vrije en open samenleving is het natuurlijk essentieel dat mensen hun mening kunnen ventileren. Maar een andere hoeksteen van deze open samenleving is het zelfbeschikkingsrecht van individuen. De uitspraken van Danneels tonen nog maar eens aan hoe weinig medevoelen en mededogen sommige katholieken kunnen opbrengen voor medemensen die hun geloof, hun normen en waarden, niet delen. Met zijn woorden opent Danneels ook rechtstreeks de aanval op het individualisme en het zelfbeschikkingsrecht.

Een van de grote verwezenlijkingen onder paars was nu net een nieuwe openheid op het vlak van de ethische dossiers. In onze gesloten maatschappij werden thema's als euthanasie opeens wel bespreekbaar. Er werden ook duidelijke stappen gezet om mensen eindelijk op een menswaardige manier te kunnen laten sterven. Maar zelfs vandaag nog zijn er mensen die ondraaglijk lijden en die niet geholpen kunnen worden.

In vele centra voor palliatieve zorg worden patiënten dikwijls niet gehoord. Artsen blijven vasthouden aan hun therapeutische hardnekkigheid. Dit zorgt er dikwijls voor dat patiënten eerst nog enkele weken zwaar afzien, vooraleer zij in een coma verzeilt geraken. Op dat moment is euthanasie op vraag van de patiënt niet meer mogelijk. Meestal gaat de arts dan over tot ‘sedatie', het toedienen van een hoge dosis morfine. Bij het opvoeren van de dosis heeft dit de dood tot gevolg, maar daarvoor heeft de patiënt wel zwaar moeten lijden. Een oplossing waar de Nederlandse ChristenUnie zich ook in kan vinden.

Zelfs als er een expliciete wilsbeschikking is van de patiënt zijn alle problemen in Vlaanderen nog niet van de baan. Dikwijls weigeren artsen en ziekenhuizen, vooral deze van de katholieke zuil, om euthanasie toe te passen. Men kan natuurlijk nooit een arts verplichten om euthanasie toe te passen. Wat men wel kan doen is in elk ziekenhuis procedures instellen, zodat een patiënt met een duidelijke en wettige vraag om euthanasie geholpen kan worden.

Ook moet er dringend een oplossing komen voor minderjarigen, dementerende ouderen en niet-terminale patiënten. Ook hier moet euthanasie tot de mogelijkheden behoren. Zeker voor de laatste twee groepen van mensen moet een expliciete wilsbeschikking volstaan om op de vraag van de patiënt in te gaan.

Het is goed dat liberale partij de voortrekkersrol op zich neemt om het zelfbeschikkingsrecht van mensen te laten respecteren. Want dit zelfbeschikkingrecht is er voor eenieder. Mensen die er voor kiezen om te wachten tot hun maker hen terugroept, ongeacht welk lijden zij ondergaan, moeten die keuze kunnen maken. Maar geen mens kan een ander mens verplichten om te lijden. Zelfs geen kardinaal.

Reageer:

Naam*
Email*
Bericht*
Controle*
(*) verplichte velden